Onderweg in de Alpen met Tineke en Herman vanuit de Kaunergrathütte
Zomer 2021
Herman – Tineke – Maarten voor de Kaunergrathütte
Mooi, 11:30 uur met z’n drieën op de top van de Verpeilspitze. Een klassieker deze 3425 meter hoge bergtop op de Kaunergrat in de Ötztaler Alpen in Oostenrijk. We genieten van het uitzicht onder meer op de machtige Wildspitze in het zuiden. Alweer meer dan 20 jaar in de bergen onderweg met Tineke Wind en Herman Hemels.
Maarten op de top van de Verpeilspitze
We maken geen haast deze morgen en vertrekken rond 08:30 uur uit Kaunergrathütte. Het weer is fantastisch, strakblauwe lucht en warme zon.
Een pad over een morene, door een blokkenterrein, over een sneeuwveld, weer blokkenterrein, weer sneeuwveld, of is het een laatste stuk gletsjer, en zo naar de ‘einstieg’. Niet te missen gemarkeerd met een grote rode verfstip met een witte rand, of was het andersom? Op het laatste restje gletsjer ligt sneeuw. Best steil het laatste stuk en de sneeuw is nog hard bevroren. Eigenlijk hadden we even de stijgijzers onder moeten binden.
Tineke en Maarten aan lopende zekering
Tineke en Maarten met lopende zekering op de graat van de Parstleswand
Vanaf het beginpunt van de beklimming moeten we nog ongeveer 350 meter overwinnen. De ‘schwierigkeitsgrad’ (volgens de normen van de Union Internationale des Associations d’Alpinisme – UIAA – de internationale organisatie van bergsportverenigingen) is ‘2+’. Dat wil zeggen niet al te ingewikkeld klimmen met hier en daar een lastige passage. De route loopt feitelijk door twee brede, lange spleten door de rotsen, met halverwege een traverse van de ene naar de andere ‘schoorsteen’. Op de terugweg abseilen door deze passages.
Herman klimt voor op de Verpeilspitze
Wij gaan aan een ‘lopende zekering’, dat wil zeggen alle drie aan het klimtouw met ongeveer 8 meter ertussen. We hangen het touw dan in karabiners aan de in de rotswand geboorde vaste haken. De laatste aan het touw maakt het touw weer los en neemt de karabiner mee. Als er geen haken zijn, dan zekeren we met het touw om een rotspunt of met een bandslinge met karabiner ook om een rotspunt. Zo zijn we altijd beveiligd als een van ons drieën onverwacht mocht vallen. Tegelijk kun je door deze ‘running belay’-methode vlot door klimmen.
Tineke in de abseil
Met ons is ook een cursusgroep van de NKBV, onder leiding van twee berggidsen, onderweg. Zij moeten alles degelijk afzekeren wat het tempo enorm drukt. De Kaunergrathütte heeft een lange geschiedenis met de Nederlandse bergsport. Decennialang worden hier elke zomer cursussen gegeven aan Nederlandse deelnemers.
Zicht op de Wildspitze
De naam van Hermann Bratschko is, zowel aan de Kaunergrathütte, als aan deze Nederlandse cursussen, onafscheidelijk verbonden. Bratschko, in 1913 geboren met Kroatische ‘roots’, was vele jaren berggids, opleider en huttenwaard op de Kaunergrat. Vanuit de ‘Akademischen Sektion Graz des Österreichischer Alpenverein’ werden in de jaren dertig van de vorige eeuw klimcursussen gegeven vanuit de Kaunergrathütte, die overigens toen eigendom was van deze Sektion. Hieruit ontstond de ‘Bergsteigerschule Kaunergrat’, die later lang door Bratschko succesvol geleid zal worden.
Hermann Bratschko met Rob Leopold (oud voorzitter KNAV) voor de Kaunergrathütte in 1990
In de jaren vijftig van de vorige eeuw ontstaat er een discours binnen de Nederlandse Alpen-Vereniging over het klimmen zonder berggids. Tot de Tweede wereldoorlog was het min of meer gebruikelijk dat leden tochten maakten onder leiding van een berggids. Steeds meer jonge alpinisten gingen echter zelfstandig en zonder gids de bergen in. Er verongelukten jonge klimmers. De Alpenvereniging weet niet goed hoe zich hiertoe te verhouden. Sommigen vinden gidsloos klimmen onverantwoord en het onnodig opzoeken van risico’s. Maar de enige juiste reactie moet natuurlijk zijn: ‘wij nemen hier verantwoordelijkheid en gaan als Alpenvereniging jonge klimmers goed opleiden tot het zelfstandig klimmen’. Begin jaren vijftig wordt dit uiteindelijk de bestuurlijke visie en formeel vindt de eerste Kaunergratcursus plaats in de zomer van 1953.
Maarten onderweg naar de Parstleswand op de achtergrond de Kaunergrathütte en de Waze
In de nieuwe, tweede eetzaal van de Kaunergrathütte hangen twee portretten. Eén met een kleurenfoto van Hermann Bratschko, omringt door handtekeningen van de leden van de Nederlandse delegatie die hem op 22 juli 1987 kwam feliciteren met zijn verjaardag. De andere, ernaast, van John Bruinier. Hij was al voor de Tweede wereldoorlog een stimulerende kracht achter het klimmen op de Belgische maasrotsen. Hij nam, samen met Eja Petri, het initiatief tot het organiseren van de Kaunergratcursussen onder verantwoordelijkheid van de Koninklijke Nederlandse Alpenvereniging. Helaas verongelukte hij in april 1954 in Freyr.
Ondertussen hebben wij mooi klimweer. We doen de ‘West–Ost–Überschreitung’ van de Parstleswand (3085 meter). We zoeken ons suf naar de ‘einstieg’ van de Schwabenkopf. We lopen over de Cottbuser Höhenweg, met simpele klettersteigpassages, naar Riffelseehütte om daar onze klimweek beëindigen.
Maarten langs de Partleswand
In het boek ‘Bergland. Een eeuw Nederlands alpinisme.’ van Dufour & Weijdert (2002) staat een aardig artikel van Eja Petri ‘De cursus in de Kaunergrathut. 20 juli – 1 augustus 1953.’ (p.142).